Ποιος θα βάλει τέλος στο μπάζωμα του Καλαθορέματος;
Πριν την έναρξη του καλοκαιριού το χωράφι που βρίσκεται ακριβώς δίπλα σε προστατευόμενο με προεδρικό διάταγμα (ΦΕΚ 229/ΑΑΠ/2012) υγροβιότοπο, στην εκβολή του Καλαθορέματος (πίσω από την παραλία του Καλαθά στο Ακρωτήρι Χανίων) μετατράπηκε σε πάρκινγκ.
Για να μπορέσει να ανυψωθεί το χωράφι στο επίπεδο του δρόμου Καλαθά–Καμπάνι, ρίχτηκαν πάνω από δέκα φορτηγά με μπάζα κάθε είδους (όπως φαίνεται στις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν τον Μάρτιο): τούβλα, γυψοσανίδες, τσιμεντόλιθοι, χώματα κ.λπ., τα οποία απλώθηκαν με τη βοήθεια μπουλντόζας επί πολλών ημερών. Στο τέλος της διαδικασίας, ρίχτηκε μια επιπλέον στρώση χαλικιού σε όλη την επιφάνεια του χωραφιού και τοποθετήθηκαν περίφραξη και κολόνες γύρω του. Το καινούριο «πάρκινγκ» λειτούργησε όλο το καλοκαίρι, ενώ τις τελευταίες ημέρες παρατηρήθηκαν νέες ρίψεις μπαζών στο ανατολικό τμήμα του χωραφιού, με προφανή σκοπό την επέκταση του πάρκινγκ για την επόμενη τουριστική σεζόν.
Φωτογραφία του πάρκινγκ όπως λειτούργησε τον Αύγουστο 2025
Αξίζει να σημειωθεί ότι το συγκεκριμένο χωράφι, πριν γίνουν ανθρώπινες παρεμβάσεις, αποτελούσε μέρος της φυσικής κοίτης του Καλαθορέματος. Επιπλέον, το χωράφι μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούνταν ως βοσκότοπος. Απέχει λίγα μόλις μέτρα —το πλάτος δηλαδή του δρόμου— από τον προστατευόμενο υγροβιότοπο και βρίσκεται, σύμφωνα με το ΦΕΚ1242/Β/1973 σε «Τοπίο Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους».
Φωτογραφία με μπάζα πριν φτιαχτεί το πάρκιγκ Μάρτιος 2025
Η ευρύτερη περιοχή, από το κάτω τμήμα του φαραγγιού μέχρι την παραλία, έχει υποστεί τα τελευταία χρόνια μεγάλη περιβαλλοντική πίεση: μπάζωμα, παράνομες ρίψεις σκουπιδιών, αποβλήτων και μπάζων, καθώς και την ανέγερση ενός μεγάλου τουριστικού καταλύματος στο πλάι του βουνού. Η περιβαλλοντική οργάνωση WWF, στην λίστα των υγροβιότοπων της οποίας βρίσκεται η εκβολή του Καλαθορέματος, επισημαίνει μεταξύ άλλων τα εξής : «Πρόκειται για ένα εποχικό ρύακα που διατηρεί υφάλμυρο νερό στην κοίτη του κοντά στην θάλασσα καθ’ όλη την διάρκεια του χρόνου σχηματίζοντας ένα λιμνίο. Παράλληλα με το λιμνίο, υπάρχει δρόμος ο οποίος οδηγεί σε ένα λατομείο εξόρυξης αδρανών υλικών και σε ένα αντλιοστάσιο λυμάτων. Ο δρόμος αυτός έχει οριοθετήσει τον υγρότοπο και έχει περιορίσει την υγροτοπική βλάστηση στα στενά όρια της κοίτης. Κατά την κατασκευή του αντλιοστασίου επιχωματώθηκε τμήμα του ρύακα». (Πηγή: https://www.ygrotopio.gr/general/report.php?code=KRI187&lang=el)
Φωτογραφία με μπάζα, Οκτώβριος 2025
Το σημείο με χαλίκια, Μάρτιος 2025
Η κα Μελίνα Κώττη, αναπληρώτρια καθηγήτρια στο τμήμα Ηλεκτρονικών Μηχανικών του Ελληνικού Μεσογειακού Πανεπιστημίου (ΕΛΜΕΠΑ) με γνωστικό αντικείμενο «Τεχνολογία Ελέγχου και Προστασίας Περιβάλλοντος» παρακολουθεί τον συγκεκριμένο υγροβιότοπο στα πλαίσια διδακτορικής διατριβής. Μας αναφέρει ότι γενικά η εικόνα του Καλαθορέματος έχει επιδεινωθεί ραγδαία μέσα σε μία πενταετία. Η επιδείνωση οφείλεται κυρίως σε ανθρωπογενείς παράγοντες και συγκεκριμένα η συνεχόμενη εναπόθεση αδρανών υλικών προκαλεί ασφυξία στον υγροβιότοπο.
Σχετικά με τον μεγάλο όγκο μπαζών που έχει ριχτεί για να δημιουργηθεί το πάρκινγκ, ο κ. Erwan Roussel, καθηγητής υδρογεωμορφολογίας στο Πανεπιστήμιο Clermont-Auvergne της Γαλλίας, εκφράζει την ανησυχία του για τις πιθανές επιπτώσεις που μπορεί να έχουν τα ριγμένα υλικά στο διπλανό ρέμα σε περίπτωση έντονων βροχοπτώσεων : «Θα έπρεπε να γίνουν υδραυλικές μελέτες ώστε να καθοριστεί το ποσοστό αυτών των υλικών που μπορεί να καταλήξουν στη ενεργή κοίτη του ρέματος, ανάλογα με τα διάφορα τοπικά σενάρια πλημμυρών», δηλώνει, επισημαίνοντας ότι «η σύσταση των ριγμένων υλικών είναι επίσης προβληματική». Να τονίσουμε ότι η ανεξέλεγκτη απόθεση διαφορετικού τύπου υλικών-μπάζα άγνωστης προέλευσης στην περίπτωση πλημμύρας ενέχει τον κίνδυνο να διαβρωθούν και να καταλήξουν στην παραλία ρυπαίνοντας την ακτογραμμή και τον θαλάσσιο χώρο επιβαρύνοντας το παράκτιο μέτωπο με κίνδυνο για τους λουόμενους.
Με βάση τα παραπάνω διαπιστωμένα προβλήματα, θέτουμε τις εξής ερωτήσεις προς τις αρμόδιες αρχές:
1. Υπάρχει η απαιτούμενη οικοδομική άδεια και τυχόν απαιτούμενες περιβαλλοντικές άδειες για τη μετατροπή -και δη με τις ανωτέρω περιγραφείσες μεθόδους-, χρήση και λειτουργία της έκτασης ως πάρκινγκ;
2. Σε θετική περίπτωση, απαιτείτο κι, αν ναι, εκπονήθηκε Μελέτη περιβαλλοντικών Επιπτώσεων λόγω α) του αναφερόμενου περιβαλλοντικού χαρακτηρισμού της περιοχής που περιλαμβάνει και το επίμαχο ακίνητο και β) του παρακειμένου αυτής ρέματος;
3. Σε περίπτωση εκπόνησης Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων, αυτή ανταποκρίνεται στις διαδικασίες και το έργο που τελικά έλαβε χώρα;
Είναι πιθανό οι αρμόδιες αρχές, οι οποίες μέχρι σήμερα δεν έχουν δρομολογήσει σημαντικές παρεμβάσεις για την αποσυμφόρηση του κυκλοφοριακού προβλήματος στον Καλαθά κατά τους θερινούς μήνες, να μην έχουν επιφυλάξεις σχετικά με το συγκεκριμένο εγχείρημα. Παράλληλα, πολλοί επισκέπτες, αναζητώντας την ευκολότερη δυνατή πρόσβαση στην παραλία, ενδέχεται να μην δίνουν την ίδια προτεραιότητα σε ζητήματα περιβαλλοντικής προστασίας. Ωστόσο, υπάρχουν πολλές άλλες λύσεις ώστε να αποφευχθεί το κυκλοφοριακό χάος στην περιοχή της παραλίας το καλοκαίρι: περισσότερα λεωφορεία και mini bus από τα Χανιά, συνεπιβίβαση, τοποθέτηση κολωνακίων σήμανσης, δημιουργία εναλλακτικών διαδρομών για πεζούς και ποδηλάτες κ.ά.
Φωτογραφία της εκβολής του Καλαθορέματος από την ιστοσελίδα www.ygrotopio.gr
Αξίζει να θυμηθούμε ότι οι υγροβιότοποι είναι πολύ σημαντικά κομμάτια της φύσης, γιατί συγκρατούν τα όμβρια και προστατεύουν τις ακτές από πλημμύρες και διάβρωση. Ο υγροβιότοπος του Καλαθα, παρότι μικρός, φιλοξενεί πουλιά, φυτά και μικροοργανισμούς που εξαρτώνται από το νερό. Η υποβάθμισή του, με μπάζωμα ή άλλες παρεμβάσεις, απειλεί όχι μόνο το περιβάλλον αλλά και την ίδια τη φυσική ομορφιά που κάνει το μέρος αυτό ξεχωριστό.
Ομάδα Περιβάλλον Καλαθά
